فلسفه اخلاق توحیدی

مبانی عقلی و نقلی مکتب تربیتی (سلوکی) مرحوم علامه طباطبایی (ره)

زمان حدودی مطالعه ۲ دقیقه / ۰۱ آبان ۱۳۹۸ / علیرضا مقاری/سایر

راه معرفت به توحید، زدودن زنگارهای گناه و تعلقات غیر الهی از دل است و ثانیاً، طریق عملی و نظری آن، تولّی به ولایت اولیاء الهی(ع) و فرامین قرآن می‌باشد. همین دو محور اساسی است که بنیان اخلاق و سلوک الی الله را در مکتب تربیتی مرحوم علامۀ طباطبایی(ره) رقم زده است و سالک در تحت تعالیم این مکتب، ابتدا می‌بایست نگاه نظری خود به توحید و لوازم آن را اصلاح نماید و سپس در مقام عمل، مراتب معرفت به توحید را از طریق «معرفت‌النفس» طی کند.

    آنچه در این فایل‌ها ارائه شده، مجموعۀ مباحث «فلسفۀ اخلاق توحیدی» است که استاد فیاض بخش  طی سال‎‌های 94 تا 96 و در ادامۀ جلسات «شرح حدیث معراج» ارائه نمودند. شرح حدیث معراج (که با تکیه بر کتاب سر الاسراء، تألیف مرحوم آیت‌الله سعادت‌پرور انجام می‌گرفت) شامل مباحث متنوع اخلاقی است[1] که قریب به 10 سال طول کشیده بود و بحث در اواسط حدیث قرار داشت. استاد در اواسط سال 94، روند شرح حدیث را متوقف کردند و مبحث دیگری را باز نمودند. ایشان دلیل این مطلب را چنین توضیح می‌دهند:

    «اگر فلسفۀ اخلاق توحیدی تبیین نشود، بسیاری از مطالب حدیث معراج قابل فهم نخواهد بود. از همین روست که مرحوم استاد سعادت‌پرور هم در مقدمۀ کتاب سرالاسراء و قبل از ورود به شرح حدیث معراج، به تشریح فلسفۀ اخلاق توحیدی در فرهنگ تربیتی مرحوم علامۀ طباطبایی(ره) پرداخته‌اند. شاید شرح و تبیین این مطلب، از شرح خود حدیث معراج مهم‌تر باشد؛ چرا که از این طریق روشن می‌گردد که نگاه اساتید ما به این حدیث شریف، با نگاه دیگران که آن را شرح می‌دهند چقدر متفاوت است.»

    «در اینجا قصد داریم اصولی را که مکتب تربیتی مرحوم علامه بر آن‌ها بنا شده تبیین نماییم. باید گفت که متأسفانه این مکتب، چه در زمان حیات و چه بعد از رحلت ایشان، به طور مستقل مورد بحث قرار نگرفته است؛ گرچه به صورت پراکنده در آثار نوشتاری مرحوم علامه موجود است؛ مثلاً ایشان در لابلای تفسیر المیزان، به شکلی رمزگونه و اشاره‌وار به تشریح اخلاق توحیدی پرداختند؛ همچنین در رسالۀ الولایة نیز با همان پرده‌پوشی به طرح موضوع پرداخته‌اند؛ در حالی که این جزوه در زمان حیات علامه انتشار نیافت و ایشان فقط به برخی از شاگردان اجازۀ استنساخ از آن را داده بودند.»

    از این رو، استاد فیاض بخش طی حدود دو سال و نیم و در ۴۰ جلسه، به تبیین مکتب تربیتی مرحوم علامۀ طباطبایی، ذیل عنوان فلسفۀ اخلاق توحیدی پرداختند. بدین ترتیب، زمینه برای ادامۀ شرح حدیث معراج فراهم گردید و از اواخر سال 96، مباحث آن از سر گرفته شد.

    برای مطالعه در مورد کلیات فلسفه اخلاق توحیدی به لینک زیر مراجعه فرمایید:

    درآمدی بر فلسفه اخلاق توحیدی

    ‌مطالب مرتبط

    فرصت حضور
    این چهل شب
    سایر

    این چهل شب

    برای تمام ایام و اوقات سال و این اربعین اسرار و لطایفی است که از بواطن آیات نورانی قرآن و روایات اولیای الهی استخراج می‌گردد و اگر عبد لطایف و اسرار حریم مولا را نداند و ناخواسته حریمی از محارم مولا را بشکند و پرده‌ای بدرد ممکن است مبغوض مولا شود و از جرگه محبین او خارج شود و با اینکه شوق لقاء داشته باشد ولی بهره‌ای عایدش نشود و حسرت ابدی نصیب او گردد و در جرگه محبوبین به لقای او نایل نیاید. این چهل شب در محضر استاد فیاض بخش، بخشی از این لطایف را به گوش جان بشنویم که فرصت لقاء الهی مهیاست...