ملاحظاتی درباره منطق سنجش حدیث

تاملاتی حول شیوه اعتبارسنجی رجالی در مواجهه با احادیث توحیدی و اخلاقی

نحوه مواجهه با احادیث یکی از مسائلی است که علمای اسلام همواره بر سر آن مناقشات و مطارحاتی داشته اند. خصوصا درباره احادیث اخلاقی و سلوکی که بسیاری از آن ها فاقد اسناد صحیح اند، شیوه مواجهه و نحوه اعتبارسنجی همواره محل پرسش بوده است. کتاب منطق سنجش حدیث کوشیده است با تاکید بر مضمون احادیث اخلاقی و با استناد به تاریخ احادیث شیعه و نیز سیره علمای سلف در برخورد با احادیث، راهی به حلّ این مسئله بازکند. این پژوهش با مقدمه نسبتا مفصلی از استاد محمدتقی فیاض بخش درباره همین موضوع عرضه شده است.


  • مجموعه: کتاب و نشریات

در قسمت هایی از مقدمه مولف چنین میخوانیم:
"روش مواجهه ما با احادیث فقهی به جهت اشتمال این احادیث بر احکام ظاهری، نمی‌تواند عین روش ما در مواجهه با احادیث باطنی و توحیدی باشد؛ چراکه مورد دومی از مسیر دشوارتر و با محدودیت‌های بیشتری به دست ما رسیده‌است؛ از این رو، باید بر آن میراث خدشه‌ها و ضعف‌های شدیدتری نسبت به میراث فقهی وارد شده باشد. پرسش این بود که با وجود این محدودیت‌ها -که جزو واقعیات حتمی میراث حدیثی شیعه است- آیا شیوه برخورد رجالیون در اعتبارسنجی احادیث می‌تواند شیوه‌ای بسنده و کافی باشد؟ به‌ نظر می‌رسد با عطف توجه به آن محدودیت‌ها، شیوه رجالی شیوه‌ای بسنده و کافی نیست و لازم است در مواجهه با احادیث به شیوه‌ای محکم‌تر اتّکا کنیم. به‌نظر می‌رسد این شیوه محکم‌تر هرچه باشد می‌باید در پرتو توجّه به "مضمون" حدیث صورت بندد."(بریده‌ای از نتیجه‌گیری)

در مقدمه استاد فیاض بخش بر این کتاب پس از مرور مقدماتی چنین آمده است:"همه این مطالب لازم می‌آورد تا در خصوص منطق سنجش حدیث یک‌بازنگری انجام گیرد و مضمون حدیث نقش اساسی در آن سنجش ایفا کند؛ به عبارتی، اعتبار حدیث در سند آن خلاصه نشود و آنچه ماهیت اصلی حدیث بر آن متکّی است -یعنی مضمون آن- مورد اهتمام بیشتر قرار گیرد. تحقیق پیش رو قدمی -هرچند کوچک- در راستای این بازنگری است؛ و به دنبال پیشنهاد راهی است که در عین حفظ ضوابط علمی و عقلانی در مطالعه حدیث، از این گنجینه پُر رمز و راز ولایی نهایت استفاده را به عمل آوریم و از مطاوی آن بی‌بهره نمانیم." (بریده‌ای از مقدمه استاد محمدتقی فیاض‌بخش)

 

جهت تهیه این محصول، اینجا را کلیک نمایید.