در ادامه مطالب گذشته سخن به اینجا می رسد که انسان در عمل چگونه این مراتب و مقامات را در دوران کوتاه عمرش بدست آورد؟ در بیانات حضرات ائمه؟عهم؟، ادعیه و زیارات این ایام، به خوبی این دستورات و راهکارها، معلوم است.
1.توبه و روزه
اولین دستور، توبه است.
مفضلبنعمر میگوید: در روز عید غدیر به محضر مبارک حضرت امام صادق{علیه السلام} رسیدم، حضرت{علیه السلام} بعد از توصیههای گوناگون در تفصیل این روز شریف، فرمودند: «إِنَّهُ الْیَوْمُ الَّذِی تَابَ اللَّهُ فِیهِ عَلَى آدَم{علیه السلام}»[1] ظهور کامل این روز در این بود که این روز، روز توبه است و خداوند بر حضرت آدم{علیه السلام} در چنین روزی توبه کرد «فَصَامَهُ شُکْراً لِلَّه» و حضرت آدم{علیه السلام} برای سپاسگزاری از خداوند متعال، روزه گرفت، امروز، روزی است که خداوند آتش را بر حضرت ابراهیم{علیه السلام} سرد و سلامت کرده و او را نجات داد و حضرت ابراهیم{علیه السلام} هم آن روز را برای تشکر از خداوند روزه گرفت، و امروز روزی است که حضرت موسی{علیه السلام}، حضرت هارون{علیه السلام} را، و حضرت عیسی{علیه السلام} حضرت شمعون{علیه السلام} را وصی خود قرار دادند و برای شکرگزاری روزه گرفتند و... تا می رسد به این جمله که: «وَ إِنَّهُ الْیَوْمُ الَّذِی أَقَامَ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلِیّاً لِلنَّاسِ عَلَماً وَ أَبَانَ فِیهِ فَضْلَهُ وَ وَصِیَّهُ فَصَامَ شُکْراً لِلَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى ذَلِکَ الْیَوْمِ وَ إِنَّهُ لَیَوْمُ صِیَامٍ» این روز، روزی است که رسول اکرم{صلوات الله علیه} امیرمومنان علی{علیه السلام} را به عنوان وصی خودش و ولی الله، معرفی فرمود؛ بنابراین اولین دستور، توبه و به دنبال آن، روزه که عید غدیر از بزرگترین روزهای سال برای روزه گرفتن است. اما نیت این روزه مهم است. نیت آن، روزة شکر است که بارالها! تورا شکر میکنیم که ما را متولّی به ولایت مولایمان امیرمومنان علی{علیه السلام} قرار دادی!
روز عید غدیر یکی از چهار روزی است که روزهاش، معادل عمر دنیا[2]، و در روایتی، معادل شصت سال[3] است. توصیه میشود که شخص به دیدار برادران مؤمن رفته، به صاحبخانه هم نگوید که روزه است، وقتی که صاحبخانه تعارف کرد، افطار کند، دراین صورت هم به ثواب روزه رسیده، هم ثواب دید و بازدید را کسب کرده است.
2.غسل
دستور دوم، غسل است، اما طبعاً با توجه به معنایی که برای ولایت ذکر شد، فقط دستور به ظاهر غسل نیست. ظاهر غسل، طهارت از ارجاس و ادناس و کثافات عالم دنیاست، ولی باطنش، پاککردن روح است، نه فقط پاک کردن از گناهان بلکه از آثار و تعلقات و خواطر شیطانی و... همانگونه که از امام صادق{علیه السلام} قبل از این هم نقل شد که: ابتداییترین مرتبة توبه، توبۀ از گناهان است. مرتبة دوم، توسل به اهلبیت؟عهم؟ برای توبۀ از آثار گناهان است که عبارت باشد از اخلاق زشت. مرتبۀ بعدی، توبۀ از عوامل گناهان یعنی تعلقات و حرص به دنیا. مرتبۀ بعدی، توبۀ از خواطر شیطانی بهویژه در حال نماز -که خواطر شیطانی به انسان حمله میکند و حضور قلب را از او میگیرد-. مرتبۀ بعدی، توبۀ اصفیا که توبۀ از تنفیس بود، و در مرتبة عالیتر که توبۀ انبیا بود، حضرت فرمودند: «فَتَوْبَةُ الْأَنْبِیَاءِ مِنِ اضْطِرَابِ السِّرِّ»[4].
لذا وقتی انسان غسل میکند طهارت از همۀ این مراتب را نیت کند و بهویژه توصیه میشود، انسان غسل زیارت حضرت علی{علیه السلام}، و سایر اولیای الهی را هم نیت کرده و با بدنی پاکیزه و روحی مطهّر به زیارت امیرالمومنین{علیه السلام} برود.
3.درخواست استقامت در مسیر ولایت
دستور سوم، درخواست استقامت در مسیر ولایت است. که در این روزگار، حرف سختی است و در طول تاریخ اسلام، سختترین و بالاترین ابتلائات امت، استقامت در مسیر ولایت است.
وقتی آیه شریفه نازل میشود<إِنَّ الَّذینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ أَلاَّ تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتی کُنْتُمْ تُوعَدُون>[5] سوال کردند که اقرار به توحید روشن است اما مراد از <ثُمَّ اسْتَقامُوا> چیست؟ امام{علیه السلام} فرمودند مراد استقامت بر ولایت است. [6]اصولاً خداوند نیز، امت را با ولایت امتحان میکند، چون دشمنان آشکار اسلام را همه میتوانند، بشناسند و اگر غیرت دینی داشته باشند، با آن ها بجنگند. اما دشمنان ولایت را تنها کسانی که زیرکی و فطانت دینی داشته باشند، میتوانند بشناسند و به مبارزه با آن ها بپردازند.
به همین دلیل است که شخصیتی مانند شهرستانی- شخصیت معروف علمای عامه- در کتاب «الملل و النحل» خود میگوید: درطول تاریخ اسلام، در هیچ مسئلهای از مسائل اسلام، به اندازۀ ولایت و جنگ بر سر آن، خون بر زمین ریخته نشده است. فرق مختلف اسلامی بر سر خمس و زکات و نماز و... با هم نجنگیدند اما دعوا همیشه بر سر ولایت بوده است.
بنابر این انسان از خداوند بخواهد که: خدایا! این حقیقت را برایم حفظ کن! و من را تا لحظه مرگ بر حقیقت ولایت ثابت قدم قرار بده! البته ولایت به معنای دوستی امیرالمومنین{علیه السلام} مد نظر نیست با وجود اینکه این هم، حرف بسیار بلند و زیبایی است اما این همۀ حرف نیست؛ بلکه متلبّس شدن به حقیقت ولایت یعنی سیر در مدارج انسانیت و مدارج ایمان و اسلام تا عالیترین مرتبۀ انسانیت که ولایت باشد، سخن اصلی است.
4.زیارت حضرت امیر المومنین{علیه السلام}
دستور چهارم، زیارت حضرت امیرالمؤمنین{علیه السلام} است.
از امام هشتم {علیه السلام} در همان روایت مفصلی که بیان شد نقل است که فرمودند: ای پسر ابینصر! در روز عیدغدیر هر کجا بودی، به زیارت امیرالمومنین{علیه السلام} برو.
اما همیشه که انسان نمیتواند در عید غدیر به زیارت حضرت{علیه السلام} برود، پس طبق روایت، سیرۀ علما، و کتاب «مفاتیح الجنان» در زیارت رسول اکرم{صلوات الله علیه} از دور، شخص یک مکانی شبیه قبر در منزل درست کند، به آن توجه کرده به نیت اینکه این قبر، مزار حضرت{علیه السلام} است و اعمالی مثل توسل و نماز و... را انجام دهد. البته غرض اصلی این است که شخص از راه دور، توجه به حضرت امیرالمومنین{علیه السلام} بکند و این اعمال را انجام دهد.
انسان وقتی به زیارتهای حضرت{علیه السلام} در این روزها، دقت میکند، مضامین ولاییاش غوغایی است. مهم این است که حضرت{علیه السلام} در ادامه، میفرماید: کسی که در این روز امیرالمومنین{علیه السلام} را زیارت کند، گناهان شصتسالهاش آمرزیده میشود یعنی گناهان تمام عمرش و خداوند، دو برابر آنچه که در ماه رمضان، شب قدر، و شب عید فطر آزاد شده است از آتش جهنم آزاد مىکند.[7]
5.هدیه دادن
کسی که یک درهم در روز عیدغدیر به برادر مؤمنش هدیه دهد، معادل هزاردرهم در روزهای دیگر است.[8] چقدر خوب است که انسان، اعمال عید نوروز را در عید غدیر انجام دهد مثل دید و بازدید، لباس پاکیزه پوشیدن، عیدی دادن و... . البته نه اینکه به عید نوروز، اهمیت ندهد، امیرالمومنین{علیه السلام} هم در نامۀ خود به مالک اشتر{علیه السلام} میفرماید: «وَ لَا تَنْقُضْ سُنَّةً صَالِحَةً عَمِلَ بِهَا صُدُورُ هَذِهِ الْأُمَّة»[9] ای مالک وقتی در مصر حکومت میکنی سنتهای خوبی را که مردم دارند از بین نبر! پس سنتهای خوب را نباید از بین برد، ولی باید توجه کرد، عیدی که اهلبیت؟عهم؟ خوشحال میشوند، عیدغدیر است؛ بنابراین انسان به عید غدیر اهتمام بیشتری داشته باشد.
6.گرفتن هدیه از اهلبیت؟عهم؟
در فرازی از روایتی که از امام هشتم{علیه السلام}، نقل شد، هست که حضرت میفرماید: در روز عید غدیر، حضرت فاطمه؟سها؟ برای همه نثار میدهد؛[10] بنابراین باید توجه داشت که عید غدیر، روز عیدی گرفتن از محضر مبارک صدیقۀ طاهره؟سها؟ است؛ این نکتۀ بلندی است که اگر این روز را پاس میداریم و از خداوند، رسول اکرم{صلوات الله علیه}، و امیرمومنان{علیه السلام} انتظار هدیه داریم، آن هدیه را باید از وجود مبارک صدیقۀ طاهره؟سها؟ بخواهیم. بعد میفرماید: پایان روز غدیر که میشود پروردگار به ملکوتیان میفرماید: باز گردید به مقامات خودتان که این روز به خاطر کرامت محمد{صلوات الله علیه}، علی{علیه السلام}، فاطمه؟سها؟، و مقام ولایت است که ما به شما اینهمه انعام کردیم؛ پس روز عید غدیر، روز هدیهگرفتن است؛ البته بعد از طی مقدمات یعنی توبه و غسل در مراتب خود.
همچنین از روایت استفاده میشود که انسان آن هدیه را معین کند، اگرچه بیادبی است، ولی اهلبیت؟عهم؟ این درخواست را میپذیرند. از آن حضرات بخواهد که ظهور نورانی حقیقت ولایت و صاحب ولایت را برای ما هرچه زودتر، تعجیل بگرداند، و اگر در تقدیر الهی است که این وجود مبارک فعلاً ظاهر نشوند، برای شیعیان خاصالخاص و برای همۀ مخاطبین این نوشتار، آن ظهور و فرج خاص و آن ولایتی که مورد رضایت امیرمومنان علی{علیه السلام} و امام عصر{علیه السلام} و پروردگار است برای انسان مقرّر بدارد.
7.خواندن نماز
قبل از زوال، دو رکعت نماز که در هر رکعت دهمرتبه سورۀ حمد، دهمرتبه سورۀ اخلاص، دهمرتبه سورۀ قدر، و دهمرتبه هم آیةالکرسی را بخواند. اگر کسی این نماز را بخواند، معادل پاداش صدهزارحج و صدهزارعمره میباشد و هر حاجت دنیایی یا اخروی را بخواهد، خداوند اجابت میکند. [11]
ثواب این نماز در «مفاتیحالجنان» ذکر نشده است، چون خیلی از چیزهایی که شیخعباسقمی نیاورده بهخاطراین بود که ترس این را داشت، مردم کوتهفکر مسخره کنند، ولی مرحوم سیدبنطاووس بیان میکنند.
8.افطاری دادن
امام صادق{علیه السلام} میفرماید: اگر کسی مومنی را افطاری دهد، پاداش دو «فئام» را میبرد و حضرت{علیه السلام} تا ده «فئام» بالا میبرد، راوی میپرسد «فئام» چیست؟ امام{علیه السلام} میفرمایند: صدهزار پیغمبر و صدهزار صدیق و صدهزار شهید و صدهزار صالح را در زمان گرسنگی و قحطی در خانۀ خداوند، اطعام کند[12]. این عددها یکپیام بیشتر ندارد و آن این که به عید غدیر، باید خیلی اهمیت داد.
اگر کسی خواست دربارۀ این عید بزرگ، مطالعۀ بیشتری داشته باشد، به کتاب «اقبالالاعمال» رجوع کند. خلاصه اینکه انسان هر کاری بخواهد بکند، در روز عید غدیر باید انجام دهد، از پوشیدن و پوشانیدن لباسهای زیبا، زینت منزل، دید و بازدید، ادخال سرور برای مومنان، برطرفکردن کدورتها، هدیه دادن و... تا اظهار محبتش را به اهلبیت؟عهم؟، به ویژه امیرمومنان{علیه السلام} نشان بدهد. و مقید باشد که همه را در اول وقت انجام دهد. چرا که بزرگداشت عید غدیر، بزرگداشت مقام ولایت است.[1]. «الْمُفَضَّلِبْنِعُمَرَ قَالَ قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{علیه السلام} إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ زُفَّتْ أَرْبَعَةُ أَیَّامٍ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ کَمَا تُزَفُّ الْعَرُوسُ إِلَى خِدْرِهَا یَوْمُ الْفِطْرِ وَ یَوْمُ الْأَضْحَى وَ یَوْمُ الْجُمُعَةِ وَ یَوْمُ غَدِیرِ خُمٍّ وَ یَوْمُ غَدِیرِ خُمٍّ بَیْنَ الْفِطْرِ وَ الْأَضْحَى وَ یَوْمِ الْجُمُعَةِ کَالْقَمَرِ بَیْنَ الْکَوَاکِبِ وَ إِنَّ اللَّهَ لَیُوَکِّلُ بِغَدِیرِ خُمٍّ مَلَائِکَتَهُ الْمُقَرَّبِینَ وَ سَیِّدُهُمْ یَوْمَئِذٍ جَبْرَئِیلُ{علیه السلام} وَ أَنْبِیَاءَ اللَّهِ الْمُرْسَلِینَ وَ سَیِّدُهُمْ یَوْمَئِذٍ مُحَمَّدٌ{صلوات الله علیه} وَ أَوْصِیَاءَ اللَّهِ الْمُنْتَجَبِینَ وَ سَیِّدُهُمْ یَوْمَئِذٍ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ وَ سَادَاتُهُمْ یَوْمَئِذٍ سَلْمَانُ وَ أَبُو ذَرٍّ وَ الْمِقْدَادُ وَ عَمَّارٌ حَتَّى یُورِدَهُ الْجِنَانَ کَمَا یُورِدُ الرَّاعِی بِغَنَمِهِ الْمَاءَ وَ الْکَلَاءَ قَالَ الْمُفَضَّلُ سَیِّدِی تَأْمُرُنِی بِصِیَامِهِ قَالَ لِی إِی وَ اللَّهِ إِی وَ اللَّهِ إِی وَ اللَّهِ إِنَّهُ الْیَوْمُ الَّذِی تَابَ اللَّهُ فِیهِ عَلَى آدَمَ{علیه السلام} فَصَامَهُ [فَصَامَ] شُکْراً لِلَّهِ وَ إِنَّهُ الْیَوْمُ الَّذِی نَجَّى اللَّهُ تَعَالَى فِیهِ إِبْرَاهِیمَ{علیه السلام} مِنَ النَّارِ فَصَامَ شُکْراً لِلَّهِ تَعَالَى عَلَى ذَلِکَ الْیَوْمِ وَ إِنَّهُ الْیَوْمُ الَّذِی أَقَامَ مُوسَى هَارُونَ{علیه السلام} عَلَماً فَصَامَ شُکْراً لِلَّهِ تَعَالَى ذَلِکَ الْیَوْمَ وَ إِنَّهُ الْیَوْمُ الَّذِی أَظْهَرَ عِیسَى{علیه السلام} وَصِیَّهُ شَمْعُونَ الصَّفَا فَصَامَ شُکْراً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِکَ [عَلَى ذَلِکَ] الْیَوْمِ وَ إِنَّهُ الْیَوْمُ الَّذِی أَقَامَ رَسُولُ اللَّهِ{صلوات الله علیه} عَلِیّاً لِلنَّاسِ عَلَماً وَ أَبَانَ فِیهِ فَضْلَهُ وَ وَصِیَّهُ فَصَامَ شُکْراً لِلَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى ذَلِکَ الْیَوْمِ وَ إِنَّهُ لَیَوْمُ صِیَامٍ وَ قِیَامٍ وَ إِطْعَامٍ وَ صِلَةِ الْإِخْوَانِ وَ فِیهِ مَرَضَاتُ الرَّحْمَنِ وَ مَرْغَمَةُ الشَّیْطَان» ؛ «از مفضلبنعمر منقول است که حضرت امام جعفر صادق{علیه السلام} فرمودند: که در روز قیامت چهار روز را با نهایت حسن و زینت در صحراى محشر حاضر سازند به نحوى که عروس را به حجله برند و آن روز فطر و اضحى و جمعه و غدیر است و روز غدیر در میانه این روزها مانند ماه شب چهارده باشد در میان کواکب و به درستى که حق سبحانه و تعالى موکل مىسازد روز غدیر خم، فرشتگان مقرب را و سید ایشان در آن روز جبرئیل{علیه السلام} خواهد بود و موکل مىگرداند به غدیر خم پیغمبران مرسل را و سید ایشان در آن روز حضرت محمد{علیه السلام} خواهد بود و هم چنین اوصیاء پیغمبران را و سید ایشان حضرت امیر المؤمنین{علیه السلام} خواهد بود، و متابعان انبیاء را و سید ایشان سلمان و ابوذر و مقداد و عمار خواهند بود و آن را به بهشت برند چنانکه شبانان گوسفندان خود را به آب و علف برند پس مفضل گفت اى بزرگوار من، مىفرمایى که روزه بگیرم روز غدیر را، حضرت سه مرتبه فرمودند که آرى و اللَّه به تحقیق که این روزیست که حق سبحانه و تعالى توبه حضرت آدم را در این روز قبول فرمود و آن حضرت این روز را به شکرانه قبول توبه روزه گرفتند، و این روزیست که حق سبحانه و تعالى حضرت ابراهیم خلیل را از آتش نجات داد و آن حضرت{علیه السلام} به شکرانه این روز را روزه گرفتند، و این روزیست که حضرت موسى حضرت هارون را خلیفه خود گردانید در آن، پس به شکرانه این روز را روزه گرفتند، و این روزیست که حضرت عیسى{علیه السلام} شمعون الصفا را وصى خود گردانید و او به شکرانه روزه گرفت و این روزیست که حضرت سید المرسلین{صلوات الله علیه} حضرت امیر المؤمنین{علیه السلام} را خلیفه و جانشین خود فرمودند آن حضرت به شکرانه، این روز را روزه داشتند و این روز روزه گرفتن است و طعام دادن مثل طعام دادن فئام است و این روز احسان با اخوان است و این روز خوشنودى رحمان است و به خاک مالیدن بینى شیطان است.»(إقبال الأعمال،ج1، ص464).
[2]. «حدّثنی علیّ بن الحسن العبدی قال: سمعت أبا عبد اللّه جعفر بن محمّد الصّادق{علیه السلام} ِ یَقُولُ: ... صَوْمُ یَوْمِ غَدِیرِ خُمٍ یَعْدِلُ صِیَامَ عُمُرِ الدُّنْیَا لَوْ عَاشَ إِنْسَانٌ عُمُرَ الدُّنْیَا ثُمَّ [لَوْ] صَامَ مَا عَمَرَتِ الدُّنْیَا لَکَانَ لَهُ ثَوَابُ ذَلِکَ وَ صِیَامُهُ یَعْدِلُ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِائَةَ حَجَّةٍ وَ مِائَةَ عُمْرَة...»(إقبال الأعمال، ج1، ص476).
[3]. «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ{علیه السلام} قَالَ صَوْمُ یَوْمِ غَدِیرِ خُمٍّ کَفَّارَةُ سِتِّینَ سَنَة»(همان، ج1، ص466).
[4]. «قَالَ الصَّادِقُ{علیه السلام} التَّوْبَةُ حَبْلُ اللَّهِ وَ مَدَدُ عِنَایَتِهِ وَ لَا بُدَّ لِلْعَبْدِ مِنْ مُدَاوَمَةِ التَّوْبَةِ عَلَى کُلِّ حَالٍ- وَ کُلُ فِرْقَةٍ مِنَ الْعِبَادِ لَهُمْ تَوْبَةٌ فَتَوْبَةُ الْأَنْبِیَاءِ مِنِ اضْطِرَابِ السِّرِّ وَ تَوْبَةُ الْأَوْلِیَاءِ مِنْ تَلْوِینِ الْخَطَرَاتِ وَ تَوْبَةُ الْأَصْفِیَاءِ مِنَ التَّنْفِیسِ وَ تَوْبَةُ الْخَاصِّ مِنَ الِاشْتِغَالِ بِغَیْرِ اللَّهِ تَعَالَى وَ تَوْبَةُ الْعَامِّ مِنَ الذُّنُوبِ». (مصباحالشریعة، ص97)؛ ترجمه: «امام صادق{علیه السلام}میفرمایند: توبه ریسمان الهى وامداد عنایت اوست و لازم است بندگان پیوسته و در هر حال به سراغ توبه بروند. ولى هر گروهى از بندگان، توبه خاص خود را دارند. توبه پیامبران از اضطراب درون آنهاست و توبه برگزیدگان از نَفَسى است که به غیر یاد خدا مى کشند و توبه اولیاء از خطرات رنگارنگى است که در برابر آنها ظاهر مى شود و توبه خواص از اشتغال به غیر خداست و توبه عوام از گناهان است».
[5]. فصلت،30.
[6]. «مُخَوَّلٌ عَنْ أَبِی مَرْیَمَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَانَ بْنَ تَغْلِبَ یَسْأَلُ جَعْفَرَ{علیه السلام} عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَ اسْتَقامُوا قَالَ اسْتَقَامُوا عَلَى وَلَایَةِ [بِوَلَایَةِ] عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ{علیه السلام}»( تفسیر فراتالکوفی، ص381).
[7]. «...ثمَّ قَالَ یَا ابْنَ أَبِی نَصْرٍ أَیْنَمَا کُنْتَ فَاحْضُرْ یَوْمَ الْغَدِیرِ عِنْدَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ{علیه السلام}- فَإِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ لِکُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ وَ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ ذُنُوبَ سِتِّینَ سَنَةً وَ یُعْتِقُ مِنَ النَّارِ- ضِعْفَ مَا أَعْتَقَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ- وَ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ لَیْلَةِ الْفِطْرِ-...»(إقبال الأعمال،ج1، ص468).
[8]. «...الدِّرْهَمُ فِیهِ بِأَلْفِ دِرْهَمٍ لِإِخْوَانِکَ الْعَارِفِینَ فَأَفْضِلْ عَلَى إِخْوَانِکَ فِیهَذَا الْیَوْمِ...» (إقبال الأعمال،ج1، ص468).
[9]. نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص431.
[10]. «...فَإِذَا اجْتَمَعَتِ الْمَلَائِکَةُ طَارَتْ تِلْکَ الطُّیُورُ فَتَنْفُضُ ذَلِکَ وَ إِنَّهُمْ فِی ذَلِکَ الْیَوْمِ لَیَتَهَادَوْنَ نِثَارَ فَاطِمَةَ؟عها؟...» (إقبال الأعمال،ج1، ص468).
[11]. «حدّثنی علیّ بن الحسن العبدی قال: سمعت أبا عبد اللّه جعفر بن محمّد الصّادق{علیه السلام} ِ یَقُولُ: ... وَ مَنْ صَلَّى رَکْعَتَیْنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَزُولَ الشَّمْسُ بِنِصْفِ سَاعَةٍ شُکْراً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ سُورَةَ الْحَمْدِ عَشْراً وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ عَشْراً وَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ عَشْراً وَ آیَةَ الْکُرْسِیِّ عَشْراً عَدَلَتْ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِائَةَ أَلْفِ حَجَّةٍ وَ مِائَةَ أَلْفِ عُمْرَةٍ وَ مَا سَأَلَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ حَاجَةً مِنْ حَوَائِجِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ کَائِنَةً مَا کَانَتْ إِلَّا أَتَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى قَضَائِهَا فِی یُسْرٍ وَ عَافِیَةٍ»(اإقبال الأعمال، ج1، ص476).
[12]. «حدّثنی علیّ بن الحسن العبدی قال: سمعت أبا عبد اللّه جعفر بن محمّد الصّادق{علیه السلام} ِ یَقُولُ: ... وَ مَنْ فَطَّرَ مُؤْمِناً کَانَ لَهُ ثَوَابُ مَنْ أَطْعَمَ فِئَاماً وَ فِئَاماً وَ لَمْ یَزَلْ یَعُدُّ حَتَّى عَقَدَ عَشَرَةً ثُمَّ قَالَ أَ تَدْرِی مَا الْفِئَامُ قُلْتُ لَا قَالَ مِائَةُ أَلْفٍ وَ کَانَ لَهُ ثَوَابُ مَنْ أَطْعَمَ بِعَدَدِهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ الصَّالِحِینَ فِی حَرَمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ سَقَاهُمْ فِی یَوْمٍ ذِی مَسْغَبَةٍ وَ الدِّرْهَمُ فِیهِ بِمِائَةِ أَلْفِ دِرْهَمٍ ثُمَّ قَالَ لَعَلَّکَ تَرَى أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ یَوْماً أَعْظَمَ حُرْمَةً مِنْهُ لَا وَ اللَّهِ لَا وَ اللَّهِ لَا وَ اللَّهِ ثُمَّ قَالَ وَ لْیَکُنْ مِنْ قَوْلِکَ إِذَا لَقِیتَ أَخَاکَ الْمُؤْمِنَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَکْرَمَنَا بِهَذَا الْیَوْمِ وَ جَعَلَنَا مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ جَعَلَنَا مِنَ الْمُوفِینَ بِعَهْدِهِ الَّذِی عَهِدَهُ إِلَیْنَا وَ مِیثَاقِهِ الَّذِی وَاثَقَنَا بِهِ مِنْ وَلَایَةِ وُلَاةِ أَمْرِهِ وَ الْقُوَّامِ بِقِسْطِهِ وَ لَمْ یَجْعَلْنَا مِنَ الْجَاحِدِینَ وَ الْمُکَذِّبِینَ بِیَوْمِ الدِّینِ ثُمَّ قَالَ وَ لْیَکُنْ مِنْ دُعَائِکَ فِی دُبُرِ الرَّکْعَتَیْنِ أَنْ تَقُولَ رَبَّنا إِنَّنا سَمِعْنا مُنادِیاً یُنادِی لِلْإِیمانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّکُمْ فَآمَنَّا رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ کَفِّرْ عَنَّا سَیِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ رَبَّنا وَ آتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى رُسُلِکَ وَ لا تُخْزِنا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمِیعاد...»(إقبال الأعمال، ج1، ص476).