مراقبه در فرهنگ سلوکی یعنی شخص دائماً نسبت به خود ترقّب داشته باشد و کشیک نفس را بکشد.[1] او در هیچ حالی نفس خویش را رها نمیگذارد و آن را لحظه به لحظه تحت کنترل خود قرار میدهد. این است تفاوت انسان سالک با سایر مردم! به بیان علامه طباطبایی{رحمة الله علیه}، چنین مراقبهای عامل رشد و ترقی است تا همانگونه که رب دائما ناظر و مراقب عبد است، عبد نیز نظارهگر رب خود باشد و لحظهای او را فراموش نکند.[2]

محور اصلی مراقبه، رعایت ادب در محضر و بارگاه ربوبی است تا مبادا شخص با بیادبی و بیمبالاتی، حریم محبوب را بشکند. انسان باید دائما ملتزم به آداب حضور در آستان ربوبی باشد.

پس از اینکه انسان از خواب غفلت بیدار شد و مسیر کمال و سعادتمندی را یافت، وارد مراتب «مراقبه» و به تبع آن، «محاسبه» میشود که اولین مرتبه آن، «مراقبه بر حلال و حرام الهی» است.

در مکتب تربیتی علامه طباطبایی{رحمة الله علیه} با استمداد از کتاب و سنت و سیره علمای اخلاق، وقتی شخص به این مرتبه میرسید، چند دستور به او داده میشد. این دستورات جنبه عمومی دارد ولی التزام به آن دائمی بوده و تا آخرین مراتب سلوک ادامه خواهد یافت؛ بنابراین سالک باید همواره به این دستورات اهتمام ویژه داشته باشد و ناگزیر از انجام و ملکهکردن آن تا رسیدن به نتایج و آثار هریک از آنهاست. به بیان دیگر، هر انسانی که بخواهد قدم در این راه گذارد، ابتدائاً باید با این دستورات انس بگیرد تا بتواند به مراحل بالاتر مراقبه نائل آید.

با توجه به استقبال از مجموعه «مراقبات اخلاق توحیدی» و ضرورت بهرهمندی بیشتر از محتوای اربعینی برای ملکهشدن ملکات اخلاقی، تدوین مجموعهای با محوریت دستورات عمومی مکتب تربیتی مرحوم علامه؟رضو؟ کاملا ضروری به نظر میرسد؛ تا چراغ راهی برای انس بیشتر با محتواهای مرتبط با این زمینه باشد. از این رو، هیئت علمی مؤسسه جلوه نور علوی در تکمله مجموعه «مراقبات اخلاق توحیدی»، شروع به تدوین مجموعه «دستورات اخلاق توحیدی» نمود تا دستورات عمومی مکتب را در حد میسور تبیین نماید.

این مجموعه شامل چهار دستور است:

• دوام طهارت

• انس با قرآن

• نماز اول وقت

• نماز شب

 هر کدام از این دستورات در قالب محتوای اربعینی (شامل آیه، روایت، کلام بزرگان، شعر، داستان و دعا) در یک جلد تدوین شده است و نوشتار حاضر، متضمن بیان دستور اول میباشد. امیدواریم این وجیزه مورد قبول درگاه حق متعال قرار گرفته و مرضیّ رضای حجت او، حضرت صاحبالزمان؟عج؟ قرار گیرد. همچنین از خداوند منان خواستاریم ما را در ادامه این راه و تکمیل این مجموعه یاری فرماید.

مؤسسه جلوه نور علوی

 

[1]. «مراقبت، کشیک نفس را کشیدن و پاسبان حرم دل بودن است»؛ أنهالحق، ص163.

 

[2]. «و تترقى مراقبة حتى صار یعبد الله کأنه یراه و أن ربه یراه»؛ المیزان، ج‏1، ص374.

 

فهرست مطالب