<وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ سَتُرَدُّونَ إِلى‏ عالِمِ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُون‏>[1]

«و بگو: عمل کنید! خدا و پیامبرش و مؤمنان اعمال شما را خواهند دید؛ و به زودى به سوى داناى نهان و آشکار بازگردانده مى‏شوید؛ پس شما را به آنچه همواره انجام مى‏دادید، آگاه مى‏کند.»

سالک کوی دوست و مشتاق لقای حضرتش پس از تابش نور الهی در قلب خود، از روزمرگی و غوطه‌ورشدن در دنیای فانی، خسته و پریشان شده، دنبال محبوب واقعی می‌گردد. او از گذشتۀ خویش پشیمان و به دنبال جبران کاستی‌هاست؛ از این رو، پس از بیداری و توبه، با مراقبات سلوکی، منازل را یکی پس از دیگری پشت سر می‌گذارد. اولین مرتبۀ مراقبه، رعایت اوامر و نواهی مولاست. انسان مؤمنی که در مسیر حق قرار گرفته، دائماً اهتمامش بر انجام دستورات خداوند متعال است و باید از تمام اموری که محبوب از آن بیزار است، دوری کند.

او در سیر خود همواره ترس و دلهره دارد که نکند مرتکب خطایی شود که در محضر ربوبی حضرتش بی‌ادبی محسوب شود؛ به همین دلیل، دائما خوف از بی‌احترامی در محضر شاهدان عالم را دارد تا مبادا عمل سوئی مرتکب شود یا سخنی بگوید که نویسندگان اعمال، نقطه سیاهی در پرونده‌اش ثبت کنند: <ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلاَّ لَدَیْهِ رَقیبٌ عَتیدٌ>[2]؛ یا خوف از این را دارد که نکند پیش از آنکه توشه کافی را برای سیر بردارد، مهلت عمر تمام شود و فرشته مرگ به سراغش آید و با نامه‌ای سیاه به درگاه الهی حاضر گردد؛ در این حال دچار سختی‌ها و شدائد پس از مرگ خواهد شد. از همه بالاتر، ترس از اینکه به خاطر کوتاهی در رعایت حریم مولا، دچار عذاب الیم فراق الهی و دوری از لقای محبوب گردد؛‌ از این رو، سالک باید پیوسته مراقب باشد و حریم الهی و اولیای او را رعایت نماید. در یک نگاه کلی، اگر در مراقبه قبلی بنای بر عدم ارتکاب گناه بود، در این مرحله باید به حریم گناه نیز نزدیک نشود و دائماً توجه به شاهدانی داشته باشد که اعمال او را رصد می‌کنند؛ و با نزدیک‌شدن به مقدمات گناه گویی حریم ادب در برابر این شاهدان عظیم‌الشأن را شکسته است؛ از این مقام تعبیر به «مراقبه بر حریمداری» شده است که مراتب مختلفی دارد.

به تعبیری، این مراقبه یعنی رعایت حریم شاهدانی که بر ظاهر و باطن انسان اشراف دارند و در دادگاه عدل الهی بر ریز و درشت اعمالش شهادت خواهند داد. باید توجه داشت که وظیفۀ ثبت و ضبط اعمال انسان بر عهده دو ملکی است که در بیانات روایی، در یمین و یسار انسان قرار دارند و خوبی‌ها و بدی‌هایش را ثبت می‌کنند. در این مرحله، شخص باید مراقب باشد که با دوری از حریم گناه، حرمت شاهدان اعمال را حفظ نماید.

با عنایات خداوند متعال و اهل‌بیت؟عهم؟، دو جلد از مجموعه «مراقبات اخلاق توحیدی»‌ با موضوعات «یقظه و توبه» و «مراقبه بر انجام واجبات و ترک محرمات و پرهیز از شبهات» آماده و تقدیم خوانندگان بزرگوار شد. جلد سوم که پیرامون «مراقبه حریمداری» است، دارای یک‌اربعین است و سالک می‌تواند طی اربعین‌های مختلف آیات و روایات و یا اشعار مذکور در آن را دائما مرور کند. محتوای روزانه به این ترتیب است: ابتدا آیه‌ای از قرآن کریم و سپس روایتی از کلام اهل‌بیت؟عهم؟ آورده شده است. برای تلطیف فضای هر روز، به کلامی از بزرگان علم و معرفت و سپس اشعاری که تبیین‌کنندۀ محتوای هر روز هستند، استناد شده است. محتوای بعدی، داستانی ناظر به مطالب روز است و سپس ادعیه‌ای که از لسان نورانی اولیای الهی؟عهم؟ صادر شده است، پایان‌بخش مطالب روزانه هستند.

در‌ پایان لازم می‌دانیم از حجت‌الاسلام مهدی امیری که مسئولیت این مجموعه را بر عهده داشت، کمال تشکر و قدردانی را به عمل آوریم. از حجت‌الاسلام ابوالفضل حیدری‌پور نیز که همکاری شایانی در این اثر داشت، قدردانی می‌نماییم. همچنین از استاد گران‌قدر محمد‌تقی فیاض‌بخش که این مجموعه به توصیه و تحت عنایات ایشان تدوین شد و حسن توجه، دقت نظر و رهنمودهای عالمانه ایشان بسیار راهگشا بود، کمال قدردانی و تشکر را داشته و توفیقات روزافزون از محضر استاد حقیقی وادی معرفت، حضرت صاحب‌الزمان؟عج؟، برای ایشان و همۀ اساتید معظم اخلاق مسئلت داریم و امیدواریم این اثر مقبول حضرت ایشان واقع شده و برای استفاده علاقه‌مندان مفید واقع گردد.

مؤسسه جلوه نور علوی{علیه السلام}

 

[1]- التوبة، 105.

[2]- «هیچ سخنى را به زبان نمى‏گوید، جز اینکه نزد آن [براى نوشتن و حفظش‏] نگهبانى آماده است»؛ (ق، 18).

فهرست مطالب