«فحش و سب»، در ثقلین
الف. در قرآن
<وَ لا تَسُبُّوا الَّذینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَیْرِ عِلْمٍ کَذلِکَ زَیَّنَّا لِکُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلى رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَیُنَبِّئُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُون>[1]
«و معبودانى را که کافران به جاى خدا مىپرستند، دشنام ندهید که آنان هم از روى دشمنى و نادانى خدا را دشنام خواهند داد. این‌گونه براى هر امتى اعمالشان را آراستیم سپس بازگشت همۀ آنان به سوى پروردگارشان خواهد بود؛ پس آنان را به اعمالى که همواره انجام مىدادند، آگاه مىکند.»
ب. در روایات
«عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ{علیه السلام}قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{صلوات الله علیه}: «سِبَابُ الْمُؤْمِنِ کَالْمُشْرِفِ عَلَى الْهَلَکَةِ».[2]
«سکونی از امام صادق{علیه السلام} نقل می‌کند که رسول خدا{صلوات الله علیه} فرمود: دشنام بر مؤمن، چون پرت‌شدن در هلاک است.»
اقسام و مصادیق فحش و سبّ
حکم سبّ غیرشیعه و کافر
مقام معظم رهبری:
سب و دشنام مؤمن -خواه شیعه و خواه غیرشیعه- حرام است؛ اما سبّ کافر درصورتی‌که ظلم به او باشد، حرام است و اگر ظلم محسوب نشود، مکروه است؛ مگر در جایی که لازم باشد کفار را هجو کنند.[3]
حکم دشنام به شوخی و مورد مشکوک
آیت‌الله سیستانی:
دشنام و ناسزا در صورتی صدق می‌کند که معنای آن به طور جدّی قصد شده باشد؛ ولی اگر قصد جدّی نباشد، مثلاً به عنوان شوخی آن را بگوید، ممکن است به عنوان دیگری مثل صدق توهین و غیرآن، حرام باشد ... و ملاک تشخیص آن عرف است و هر آنچه که عرفاً دشنام بر آن صادق است، حرام می‌باشد و هر آنچه که شک در آن است، حرام نیست.[4]
احکام فرعی دشنام
شرط حضور مخاطب
مقام معظم رهبری:
در حرمت دشنام، حضور مخاطب شرط است؛ چه مخاطب همان فرد مسبوب باشد، چه غیر او؛ بنابراین اگر انسان در خلوت که مخاطبی ندارد دشنامی به دیگری بدهد، حرام نیست.[5]
عدم شرط حضور مسبوب(برای حرمت)
آیت‌الله سیستانی:
و در حرام‌بودن آن فرقی بین حاضر‌بودن و غایب‌بودن فردی که به او دشنام داده می‌شود، نیست.[6]
استماع فحش‌دادن به دیگران
آیت‌الله مکارم:
پرسش: آیا استماع فحش‌دادن دیگران فی‌نفسه حرام است؟
پاسخ: انجام این کار از روی اختیار، جایز نیست.