«قمار»، در ثقلین
الف. در قرآن
<إِنَّما یُریدُ الشَّیْطانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِی الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ وَ یَصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُون>[1]
«مسلماً شیطان مىخواهد با شراب و قمار، میان شما دشمنى و کینه [سخت] اندازد، و از یاد خدا و نماز بازتان دارد. آیا شما [از این امور با همۀ زیانها وخطراتى که دارد] خوددارى خواهید کرد؟»
ب. در روایات
«عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ{علیه السلام} قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: الْمَیْسِرُ هُوَ الْقِمَارُ».[2]
«وشاء می‌گوید که از امام رضا{علیه السلام} شنیدم که می‌فرمود: «مَیسر» همان قمار است.»
مصادیق قمار
حکم مسابقات مختلف جایزه‌دار
آیت‌الله مکارم:
پرسش 1: مسابقات علمى یا ورزشى و مانند این‌ها که در این زمان متداول است؛ نظیر اینکه اگر کسى جواب ده‌سؤال را بدهد، جایزهاى به او مىدهند، چه حکمی دارد؟
پاسخ: درصورتی‌که قراردادی در بین نباشد و جوایز را جایزه‌دهندگان از سوی خودشان به‌صورت افتخاری بدهند، مانعی ندارد.[3]
پرسش 2: جوایزى که در مسابقه‌هاى علمى و فرهنگى و غیره به قید قرعه به اسم افراد در می‌آید، از لحاظ شرعى چه حکمى دارد؟
پاسخ: درصورتى‌که شرکت‌کنندگان پولى به حساب برگزار‌کنندگان مسابقه نریخته باشند، اشکالى ندارد؛ در غیر‌این‌صورت، مشکل است.[4]
حکم بازی شطرنج
پرسش: باتوجه‌به اینکه در بیشتر مدارس بازی با شطرنج رواج دارد، آیا بازی با آن و برگزاری دورههای آموزشی آن جایز است؟
مقام معظم رهبری:
پاسخ: اگر به نظر مکلّف، شطرنج در حال حاضر از آلات قمار محسوب نشود در این صورت بازى با آن بدون شرطبندى اشکال ندارد.[5]
آیت‌الله مکارم:
پاسخ: اگر شطرنج در عرف عام از صورت قمار خارج شده باشد و به‌عنوان ورزش شناخته شود، مانعى ندارد.[6]
آیت‌الله سیستانی:
آیا بازی‌کردن با شطرنج بدون برد و باخت باتوجه‌به اینکه در عرف به‌عنوان آلت قمار استفاده نمی‌شود، جایز است؟ در رابطه با تخته‌نرد، چطور؟
پاسخ: بازی با شطرنج و همچنین تخته‌نرد، مطلقا حرام است.[7]
پاسور و ورق‌بازی
مقام معظم رهبری:
پرسش: بازی با وسایل سرگرمی از جمله پاسور چه حکمی دارد؟ و آیا بازی با آن‌ها برای سرگرمی و بدون شرط‌بندی جایز است؟
پاسخ: بازى با چیزى که عرفاً از آلات قمار محسوب مىشود، مطلقاً حرام است هرچند براى سرگرمى و بدون شرطبندى باشد.[8]
آیت‌الله سیستانی:
… و وسایل دیگر قمار مثل ورق و پاسور، با شرط‌بندی، حرام است و بدون شرط‌بندی، بنابر‌احتیاط لازم، جایز نیست و بازی با غیر وسایل قمار، در صورتی که با شرط‌بندی بازی کنند. حرام است و بدون شرط‌بندی، به خودی خود، اشکال ندارد.[9]
آیت‌الله مکارم:
بازى با پاسور بدون برد و باخت نیز اشکال دارد.[10]
[1]. المائدة، 91.
[2]. الکافی، ج5، ص124.
[3]. استفتا ازپایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.
[4]. استفتائات جدید،ج 2، سوال728.
[5]. رسالۀ اجوبةالاستفتائات، سوال1116.
[6]. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی، استفتائات.
[7]. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله سیستانی، پرسش و پاسخ.
[8]. رسالۀ اجوبةالاستفتائات، سوال1117.
[9]. فقه برای غرب‌‌نشینان، مسئلۀ ۲۲۶۰.
[10]. رسالۀ توضیح‌المسائل آیت‌الله مکارم شیرازی، بخش مسائل مورد ابتلا.