«استمنا»، در ثقلین
الف. در قرآن
<وَ الَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُون 5 إِلَّا عَلىَ أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانهُمْ فَإِنهَّمْ غَیرْ مَلُومِین 6 فَمَنِ ابْتَغى وَراءَ ذلِکَ فَاولئِکَ هُمُ الْعادُون>[1]
«و(مؤمنان) آنان که نگه دارندۀ دامنشان [از شهوتهاى حرام]اند؛ (5) مگر در [کام جویى از] همسران یا کنیزانشان، که آنان [در این زمینه] مورد سرزنش نیستند.(6) پس کسانى [که در بهرهگیرى جنسى، راهى] غیر از این جویند، تجاوزکار [از حدود حق] هستند.»
ب. در روایات
«عَنْ أَبِیهِ قَالَ: سُئِلَ الصَّادِقُ{علیه السلام}عَنِ الْخَضْخَضَةِ. فَقَالَ: إِثْمٌ عَظِیمٌ قَدْ نَهَى اللَّهُ عَنْهُ فِی کِتَابِهِ وَ فَاعِلُهُ کَنَاکِحِ نَفْسِهِ وَ لَوْ عَلِمْتُ بِمَا یَفْعَلُهُ مَا أَکَلْتُ مَعَه».[2]
«از امام صادق{علیه السلام}سؤال شد در مورد «استمنا»، پس حضرت فرمود: گناه بزرگی است که خداوند در کتابش از آن نهی فرموده است و انجام دهندۀ آن مثل نکاح‌کنندۀ با خود است و اگر من به آنچه آن شخص انجام می‌دهد، علم پیدا کنم، با او هم غذا نمی‌شوم.»
اقسام و مصادیق آن
حکم تخیل شهوی
پرسش: تخیل به قصد برانگیختن شهوت در دو‌صورت زیر چه حکمی دارد؟
الف) تخیل همسر؛
ب) تخیل زن اجنبی.
مقام معظم رهبری:
پاسخ: در فرض اول درصورتى‌که حرامى مانند انزال بر آن مترتّب نشود، اشکالى ندارد و در فرض دوم، احتیاط در ترک آن است.[3]
آیت‌الله مکارم:
پاسخ: فکر گناه تا زمانى‌که منتهى به انجام گناه نشود، گناه محسوب نمى‌شود؛ ولى بى‌شک آثار نامطلوبى بر روح انسان مى‌گذارد.[4]
حکم استمناء برای تشخیص بچه‌دار شدن
مقام معظم رهبری:
پرسش: بعضی از مراکز پزشکی برای انجام آزمایش‌های پزشکی بر روی منی از انسان میخواهند که استمنا کند تا معلوم شود که وی قادر بر بچه‌دار شدن هست یا خیر، آیا استمنا برای او جایز است؟
پاسخ: استمنا جایز نیست، هرچند براى تشخیص قدرت وى بر بچه‌دار شدن باشد، مگر آنکه ضرورتى ایجاب کند.[5]
خروج منی بر اثر صحبت عاشقانه‌کردن با همسر
آیت‌الله مکارم:
پاسخ: درصورتیکه حضوری و به‌صورت ملاعبه باشد، اشکالی ندارد؛ اما درصورتیکه غیر‌‌حضوری باشد و منجر به خروج منی شود، حکم استمنا را دارد و جایز نیست. [6]
استثنائات استمنا
متوقف بودن معالجه بر آن
مقام معظم رهبری:
پرسش 1: آیا جایز است شخص مجرد درصورتیکه پزشک منی او را برای آزمایش بخواهد و راه دیگری هم برای خارج کردن منی نداشته باشد، استمنا نماید؟
پاسخ: اگر معالجه متوقف بر آن باشد، اشکال ندارد.[7]
پرسش 2: آیا انجام عمل استمنا به دستور پزشک برای آزمایش و معاینه منی جایز است؟
پاسخ: در مقام معالجه درصورتیکه درمان منوط به آن بوده و استمنا به وسیلۀ همسر ممکن نباشد، اشکال ندارد.[8]
آیت‌الله سیستانی:
پرسش: مبتلا به یک‌بیماری خاص شدم و دکتر برای معالجه گفت: باید از اسپرم ازمایش بگیرند و ازمایش کنند. آیا استمنا در این صورت حلال است؟
پاسخ: استمنا حرام است؛ ولی اگر ضرورت معالجه ایجاب کند که مرد منی خود را خارج نماید و راهی غیر از استمنا وجود نداشته باشد، (مثلا استمنا توسط همسر) به مقدار ضرورت، جایز است.[9]
[1]. المومنون، 5-7.
[2] .وسائل الشیعة، ج28، ص364.
[3] . رسالۀ اجوبة‌الاستفتائات، سوال791.
[4]. استفتا از پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.
[5]. رسالۀ اجوبة‌الاستفتائات، سوال790.
[6]. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی، استفتائات، استمنا.
[7]. رسالۀ اجوبة‌الاستفتائات، سوال789.
[8]. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، استفتائات.
[9]. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله سیستانی، پرسش و پاسخ.