«لعن ونفرین (به ناحق)»، در روایات
«عَنْ أَبِی حَمْزَةَ الثُّمَالِیِّ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ{علیه السلام} یَقُولُ: إِنَّ اللَّعْنَةَ إِذَا خَرَجَتْ مِنْ فِی صَاحِبِهَا تَرَدَّدَتْ بَیْنَهُمَا فَإِنْ وَجَدَتْ مَسَاغاً وَ إِلَّا رَجَعَتْ عَلَى صَاحِبِهَا».[1]
«ابى‌حمزۀ‌ثمالى گوید: شنیدم امام باقر{علیه السلام} مىفرمود: همانا لعنت زمانی که از دهان صاحب خود بیرون بیاید، میان او و طرف لعن شده مردّد بماند؛ پس اگر مجوّزى یابد (بر ملعون می‌ماند) وگرنه به گویندۀ خود بر می‌گردد.»
معنا و حکم آن
آیت‌الله مکارم:
پرسش: آیا نفرین کردن از نظر اسلام گناه است؟ آیا می‌توان کسی را که ظلمی به ما کرده است، نفرین کنیم؟
پاسخ: هرگاه بی‌جهت نفرین کند، اشکال دارد و هر نفرینی موثر واقع نمی‌شود. بهتر است به جای نفرین برای هدایتش دعا کنید و در مواردی که احساس می‌کنید که نیاز به برخورد است، می‌توانید به مراجع قانونی و یا بزرگان فامیل مراجعه نمایید تا شما را راهنمائی نمایند.[2]
اقسام و مصادیق لعن و نفرین
لعن و نفرین‌های با‌مزاح یا روزمره
آیت‌الله مکارم:
پرسش: حکم شرعی لعن و یا نفرین کردن با مزاح چیست؟ همچنین لعن و نفرین‌هایی که برخی در طی روز به ظاهر جدی می‌گویند، ولی از صمیم قلب نیست (نظیر اینکه والدین به محض عصبانی شدن از دست فرزند می‌گویند: «خدا تو را لعنت کند» یا «خدا تو را بکشد» و...)؟
پاسخ: این کار جایز نیست و باید به صورتی جدی از این‌گونه سخنان اجتناب شود.[3]
توبه از آن
آیت‌الله مکارم:
پرسش: اگر کسی به ناحق شخصی یا گروهی را لعن ونفرین کرد، چطور باید توبه کند؟ (آیا حتما باید از آن شخص حلالیت بطلبد یا لازم نیست؟)
پاسخ: در فرض سوالمرتکب گناه شده است و در صورت امکان از صاحبان حق حلالیت بطلبد و اگر این کار ممکن نیست، برای ایشان کار خیر کند تا از او راضی شوند.[4]
لمس و مس حرام
«لمس و مس حرام»، در روایات
« ...عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ وَ عَبْدِ اللَّهِ‌بْنِ‌عَبَّاسٍ قَالا: خَطَبَنَا رَسُولُ اللَّهِ{صلوات الله علیه} قَبْلَ وَفَاتِهِ وَ هِیَ آخِرُ خُطْبَةٍ خَطَبَهَا بِالْمَدِینَة: ...وَ مَنْ صَافَحَ امْرَأَةً حَرَاماً جَاءَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَغْلُولًا ثُمَّ یُؤْمَرُ بِهِ إِلَى النَّار...».[5]
«ابو هریره و ابن‌عباس گفتند: پیامبر اکرم{صلوات الله علیه} قبل از وفاتشان برای ما خطبه خواندند -و آن آخرین خطبه‌ای بود که در مدینه خطابه کردند [که از جمله فراز‌های آن این است که] فرمودند: ...و هر‌کس با زنی از روی حرام مصافحه کند، روز قیامت در‌حالی می‌آید که مغلول (در غل و زنجیر) است سپس امر شود که آن به سوی آتش برده شود.»
اقسام و مصادیق آن
تماس مرد با زن نامحرم در مواضع مختلف
آیت‌الله مکارم:
پرسش: تماس مرد با زن نامحرم در موقع پول‌دادن یا مبادلۀ شى و یا تماس بدنى در معابر یا نشستن کنار زن نامحرم در وسیلۀ نقلیه، چه حکمى دارد؟
پاسخ: در موقع پول‌دادن و مبادلۀ اشیا، اگر دست‌ها با هم تماس پیدا کند، حرام است؛ ولى تماس بدن‌ها از روى لباس در وسایل نقلیه یا مکان‌هاى پر‌ازدحام اشکالى ندارد؛ مگر مفسدۀ خاصى بر آن مترتّب شود.[6]
حکم بوسیدن دست
آیت‌الله مکارم:
پرسش: آیا بوسیدن دست دیگران مانند استاد و یا هر بزرگتری کار درستی هست؟
پاسخ: تنها، بوسیدن دست عالم و سادات و پدر و مادر، اشکالی ندارد.[7]
حکم بوسیدن درب مسجد
آیت‌الله مکارم:
پرسش: بوسیدن درب مسجد چه حکمی دارد؟
پاسخ: بهتر آن است که این کار ترک شود.[8]
احکام فرعی لمس و مس حرام
منظور از «ریبه»
مقام معظم رهبری:
پرسش: منظور از «ریبه» در مثل نگاه یا بوسیدن نوجوان و امثال آن، دقیقا چه می‌باشد؟
پاسخ: مقصود از ریبه در مورد سؤال، خوف افتادن در فساد و گناه است.[9]
آیت‌الله مکارم:
پرسش: منظور از قصد «ریبه» و «تلذذ» چیست؟
پاسخ: منظور از ریبه، ترس از افتادنِ در حرام است و منظور از لذت، همان لذت جنسى است.[10]
[1]. الکافی، ج2، ص360.
[2]. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی، استفتائات، متفرقات.
[3]. استفتا از پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.
[4]. همان.
[5]. ثواب‌الأعمال و عقاب‌الأعمال، ص283-280.
[6]. استفتائات جدید،ج 2، سوال1027.
[7]. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی، استفتائات.
[8]. همان.
[9]. استفتا از پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری.
[10]. استفتائات جدید،ج 1، سوال825.