«نمامی(سخن‌چینی)»، در ثقلین
الف. در قرآن
<وَ لَا تُطِعْ کلَ حَلَّافٍ مَّهِینٍ هَمَّازٍ مَّشَّاءِ بِنَمِیمٍ...> [1]
«و از هر سوگند خورده زبون و فرومایه فرمان مبر؛ آنکه بسیار عیبجوست، و براى سخن‌چینى در رفت‌وآمد است.»
ب. در روایات
« عَنْ عَبْدِاللَّهِ‌بْنِ‌سِنَانٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ{علیه السلام} قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{صلوات الله علیه} أَ لَا أُنَبِّئُکُمْ بِشِرَارِکُمْ قَالُوا بَلَى یَا رَسُولَ اللَّهِ- قَالَ الْمَشَّاءُونَ بِالنَّمِیمَةِ الْمُفَرِّقُونَ بَیْنَ الْأَحِبَّةِ الْبَاغُونَ لِلْبُرَآءِ الْمَعَایِب.»[2]
«عبدالله‌بن‌سنان از امام صادق{علیه السلام} نقل می‌کند که رسول خدا{صلوات الله علیه} فرمود: شما را به بدترین خودتان آگاه نکنم؟ گفتند: چرا یا رسول اللَّه، فرمود: آن‌ها که به سخن‌چینى روند و میان دوستان جدائى افکنند و براى پاکان عیب جویند.»
معنا و حکم نمامی[3]
مقام معظم رهبری:
«نمیمه» آن است که قولی را از کسی پیش کسی ببرید و آن کسی که قول را پیش او بردید، همان کسی است که آن قول دربارۀ او گفته شده است؛ مثل اینکه زید نزد شما از عَمرو بدگویی می‌کند و شما عین کلام او را به عمرو می‌گویید. فرقی ندارد که نمّام و سخن‌چین قصد فساد و فتنه داشته باشد یا خیر! در هر صورت کار او در جهت فساد و افساد است؛ یعنی جهت خیری در آن وجود ندارد، نیّت خیری در او نیست و به قصد خیر این کار انجام نمی‌گیرد.[4]
آیت‌الله سیستانی:
تا سخن از غیبت به میان می‌آید عادتاً یک عمل زشت دیگر هم به ذهن می‌آید و آن نمامی و سخن‌چینی است که کسی به دیگری بگوید «فلانی درباره شما چنین و چنان می‌گفت» و هدف سخن چین آن است که ارتباط با صفای دو برادر ایمانی را تیره سازد و یا تیرگی را عمیق‌تر کند.[5]
آیت‌الله مکارم:
«سخن چینی»، حرام و ازگناهان کبیره است.[6]
احکام فرعی آن
شنیدن سخن چینی و وظیفۀ شنوندۀ آن
پرسش: آیا شنیدن نمامی مانند خود آن حرام است؟ و اگر مستمع نمی‌داند شخص راست می‌گوید یا نه، آیا باز هم وظیفه‌ای دارد؟
آیت‌الله سیستانی:
پاسخ: شنیدن، حرام نیست؛ ولی نهی از منکر واجب می‌شود. [7]
آیت‌الله مکارم:
پاسخ: این کار از گناهان بزرگ می‌باشد و باید تذکر داده شود و اگر تذکر اثر ندارد، باید مجلس گناه را ترک نمود.[8]
توبه از سخن‌چینی
آیت‌الله مکارم:
پرسش: توبۀ نمام(سخن‌چین) چگونه است؟ (چه درصورتی‌که به گوش کسی که علیه او سخن‌چینی کرده، رسیده است چه نرسیده است)
پاسخ: علاوه بر طلب حلالیت، باید از تکرار این گناه بزرگ خودداری و در صدد درمان این رذیله اخلاقی برآمد.
[1]. القلم، 10 و 11.
[2]. الکافی، ج2، ص369.
[3]. در واقع، «نمامی» و سخن‌چینی از اقسام و مصادیق گناه «فتنه‌انگیزی و تفرقه‌افکنی» است -که به‌صورت موضوعی مستقل به آن پرداخته شده است-؛ اما به دلیل اهمیت و مورد ابتلا بودن آن، به صورت مجزا در این مجال نیز بررسی می‌شود.
[4]. رسالۀ آموزشی،ج 2، درس 13.
[5]. فقه برای غرب‌‌نشینان، مسئلۀ 316.
[6]. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی، استفتائات.
[7]. استفتا از پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله سیستانی.
[8]. استفتا از پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.